# 1 Welkom! Dag 1 van ‘Het lelijke eendje’

In de diepere betekenissen van sprookjes vinden we voeding die dieper gaat dan ons ‘kortzichtige denken’. Voor mij raakt het een overzicht in de geest (psyche) die als een MATRIX door alles heen sijpelt. Overal liggen connecties, verbanden, oorzaken, aansturingen, die je met ‘het gewone oog’ niet had kunnen bedenken. Dit ervaar ik ook met Familieopstellingen en systematisch opstellingswerk. Zo gebruik ik dit ‘veld van de waarheid’ vaak in mijn coaching om helderheid te krijgen waar het stroomt – en niet stroomt. Het is heel licht werken, doordat de vragenstelling juist ‘het werk’ doet.

Het lelijke eendje draagt heel veel essentiële archetypen in zich. In de benadering van het verhaal de aankomende dagen verbeeld het sprookje zowel het dagelijkse leven hoe wij als ziel in dit leven in een aards lichaam opgroeien, maar ook hoe al deze archetypen in ons zelf zitten. Met dit weten stap je in de Matrix.

De aankomende dagen zal ik je hier verder in meenemen. Heb je vragen, mail me dan! Dan ga ik ze voor je beantwoorden!

Dit verhaal gaat over ballingschap, de verstoting uit de groep, de verschoppeling zijn.

Het lelijke eendje is het archetype van de wilde natuur die al vroeg zichtbaar is in het kind. Ze wordt geboren in een nest waar ze anders is dan anderen. De wilde natuur houdt echter standvastig vol en houdt stand, soms met stijl, soms niet, maar volhouden doet ze!
Een van de grootste krachten van de wilde vrouw is haar duurzaamheid.

Dit verhaal draagt een aantal belangrijke boodschappen in zich die ik stap voor stap met je zal doornemen, om je zo de diepe wijsheid die er in verborgen ligt te laten ontrafelen. Je kunt het als een blauwdruk over je eigen leven heel hangen, om zo je eigen gelopen levenspad te verdiepen.
Vaak zijn wij, die de roep van het Wilde Hart horen, ooit verstoten geweest, hebben we ons anders gevoeld dan ieder ander, konden we ons niet aanpassen aan de verwachtingen van het gezin waar we in geboren zijn, liepen we uiteindelijk vast in liefdesrelaties, lopen we vast in ons werk, missen we de creatie stroom waar we ons Wilde Hart kunnen volgen. We voelen ons meestal opgesloten in een gouden kooi. De buitenwereld ziet een nep glans, we verhullen ons authentieke hart, onze liefde voor het leven, onze drang om te dansen, luidkeels te zingen en onze vleugels uit te slaan in een leven wat ons voeding geeft.

Als je je gekortwiekt voelt in je vleugels, onveilig voelt waar je nu bent, dan geeft dit verhaal je krachtige inzichten waardoor je inzicht krijgt waar je vandaan komt, hoe sterk je al die tijd bent geweest, hoe je ziel nog steeds dicht bij je is en je wilde staart onder je rok vandaan floept.

We hebben, net als het lelijke jonge eendje op weg te gaan om onze zielsverwanten te ontmoeten. Om onze eigen familie te gaan zoeken, zij die onze schoonheid. Het vinden van je eigen psychische familie geeft je levenskracht en het gevoel ergens bij te horen.
We mogen onze eigen schoonheid in de reflectie van het water omarmen.

Wij zijn niet wat een ander zegt dat we zijn. Je kunt een kip niet met een eend vergelijken. Een kat niet met een zwaan. We hebben allemaal onze eigen prachtige unieke schoonheden, de kernkwaliteiten van onze ‘eigen familie’.

De verbanning van het afwijkende kind – door de moeder

Dit lelijke kind kan symbool staan voor een biologisch kind, maar ook je creatieve kind (je talenten, je gave, dat wat door jou heen geboren wil willen).

De moedereend probeert haar kind eerst nog te beschermen, maar de druk van de cultuur, haar omgeving, haar dorp, wordt te groot. Ze komt in een spagaat te staan.

Het eendje is nog lang niet volmaakt en heeft nu al een groot psychologische wond opgelopen. Kinderen die op een hele jonge leeftijd al met hun instinctieve natuur naar buiten komen, hebben een jeugd waar ze het zwaar te verduren hebben. Ze worden van jongs af aan beteugeld, opgesloten en afgeremd. Ze krijgen te horen dat ze onfatsoenlijk en eigenwijs zijn. Hun wilde natuur is vroeg zichtbaar. Ze zijn nieuwsgierig, kunstzinnig, en hebben allerlei milde excentrieke vormen, die als ze goed ontwikkeld worden, de basis zullen zijn voor de creativiteit in hun verdere leven.

Het creatieve leven is het voedsel van de ziel en dit is in de vroege ontwikkeling van cruciaal belang!

De vroege verbanning gebeurd volledig buiten de schuld van het kind om, vaak versterkt door onbegrip, onnozelheid, wreedheid of moedwillige kwaadheid van anderen. Hier word de zielehuid diep doorboord (het elementaire Zelf van de psyche).

Als kind geloof je wat er tegen je gezegd wordt.
Volkomen vrij van vooroordelen, meningen en persoonlijke voorkeuren. Je hebt je er geen besef van met welke gekleurde glazen jij bekeken wordt, hoe ze zelf zo gewond zijn geraakt. Je hebt deze kennis nog niet. Dus je gelooft dat je lelijk, zwak, onaanvaardbaar, onhandelbaar bent en dat je hier zelf niets aan kunt veranderen, hoe hard je ook je best doet het oordeel te wijzigen.

In de blijde verwachting van een kind ligt het verlangen bij de ouders hoe ze zal worden, hoe ze zich in een bepaalde traditie zal gedragen, dat ze bepaalde waarden zal hebben, zo niet identiek aan die van de ouders en het gezin en de familielijnen, in ieder geval mag ze niet te afwijkend zijn. Er is een onuitgesproken verlangen naar ‘het engelachtige’, het ‘volmaakte’ en aanpassende kind.

Het volmaakte kind is een reflectie van de ouders.

Als een kind wild is, wordt ze helaas, misschien steeds opnieuw, onderworpen aan de psychische chirurgie van haar ouders. Anders zijn dan wat haar ziel van haar verlangt, haar eigen hart ontrouw zijn om de acceptatie en genegenheid van haar ouders te ontvangen.

Haar ziel verlangd te zien, haar cultuur verlangd dat ze blind is of blijft.
Hoewel haar ziel de waarheid wil spreken, wordt ze gedwongen te zwijgen.

Zowel de ziel als haar psyche kan zich daar niet naar schikken. Het opleggen en verplichten van schikken en buigen zal het kind (uiteindelijk) verjagen.
Overheersend leiderschap in de opvoeding noem ik dit. Je raakt als ouders het hart van het kind kwijt en ze zal tot een geheimzinnig bestaan gedwongen worden om op zoek te gaan naar voedsel en een veilig holletje.
Eenmaal de verbinding met het hart kwijt vraagt een lange weg voordat het vertrouwen weer terug gewonnen kan worden!

De soorten moeders: biologische & innerlijke moeder

De moeder in dit verhaal is het symbool van de eigen biologische moeder.
Echter is ze ook de innerlijke moeder als erfenis van de echte moeder.
In Familieopstellingen noemen we dit de systemische moeder. Onze moeders zijn gevormd in het familiesysteem.
De innerlijke moeder is het deel van de psyche die reageert op een manier die identiek is aan de ervaring die je in je eigen jeugd met je eigen moeder hebt gehad.
De innerlijke moeder wordt gevoed door meerdere moederfiguren die we kennen; de beelden van de goede en slechte moeder die ons in het leven zijn voorgehouden. Hebben we niet vaak naar de ouders van vriendjes en vriendinnen gekeken? Of naar tantes? Ook in verhalen en films zijn ons moeders getoond. Dit is allemaal in ons systeem opgeslagen.

Problemen in de jeugd met onze moeder bepaald het gedrag van de innerlijke moeder, als een schaduw, als een brommende fluisterstem is ze vaak aanwezig.

Bij familieopstellingen heeft de moeder altijd een hoofdrol in de vele opstellingen! Of het nu om de familielijn, een liefdesrelatie of je bezieling leven is; de plek van de moeder is heel erg belangrijk in het veld. Ook voor mannen!

We mogen beseffen dat de vrouwen de baarmoeder dragen, de moederschoot zijn voor alle kinderen. De mannen dragen hun innerlijke vrouw in zich, afgestemd op hún moeder. De fysieke relatie van een man met zijn moeder is een basis voor de relatie met een vrouw.
In het boek van Clarissa gaat het om de wilde natuur van de vrouw, maar deze ebt zeker door naar de mannen! Mannen zijn geboren uit deze moederschoten. Mannen mogen inzicht in de psyche van de vrouw ontvangen.
Hoe meer de vrouw zichzelf begrijpt, hoe minder begrip ze zoekt bij de man (haar liefdespartner) en andersom geldt dit ook voor de man.

Dit ervaar ik bij de familieopstellingen heel sterk en vind dit ontzettend openend in het gewaar worden waar we vandaan komen, wat we in ons meedragen.

We kunnen niet zonder elkaar, het mannelijke en het vrouwelijke zit in ons verweven. We hebben de dans te maken! Af te dalen naar het donker, naar de psyche, daar waar we iets hebben gelaten door ballingschap, wegdrukken, afwijzing en wat we hebben toegelaten om maar geaccepteerd te worden.

In de dieptepsychologie wordt dit het moedercomplex genoemd.

Hoe onze relatie tot onze moeder is heeft dus diepe wortels en vraagt om onderzoek naar de werkelijke staat van zijn.
Welke delen dienen versterkt te worden, welke delen dienen rechtgezet te worden en welke mogen we loslaten en opnieuw laten beginnen.

De eendemoeder in het verhaal heeft verscheidene eigenschappen:

– een ambivalente moeder
– een gezwichte moeder
– een onbemoederde moeder

Door deze moeders te leren kennen kunnen we ze aan eigen innerlijke moeder spiegelen.
Inzicht brengt uiteindelijk de kans om wijzigingen toe te passen

De ambivalente moeder

Deze moeder is afgesneden van haar instincten of gedwongen ze te negeren. Ze heeft een kind wat anders is. Ze staat in een emotionele tweestrijd en buigt voor het verlangen van haar eigen gemeenschap. Ze geeft het vreemde kind op. Ze heeft het kind eerst dapper verdedigd, maar haar veiligheid in de groep komt in gevaar en ze buigt voor de druk van de groep.

Het buigen gaat vaak gedeeltelijk en soms helemaal. Uitgesloten worden van een gemeenschap is al honderden jaren een gegronde angst van vrouwen. In het gunstigste geval wordt je alleen genegeerd en met achterdocht bekeken. In het ergste geval achtervolgd en vernietigd. Het vormen van de fatsoenlijke dochter zal de moeder beschermen tegen de aanvallen.

Ambivalentie trekt de moeder in een gigantische tweestrijd, het is hartverscheurend!
Iedere moeder die ooit onder vuur genomen is, zal haar herkennen.
De spagaatgedachten:
– haar eigen belang om geaccepteerd te worden;
– de drang tot zelfbehoud;
– de angst dat zij met haar kind gestraft, vervolgd en gedood zal worden;
(Deze angst is een normale angst op een abnormale situatie waarin de dreiging van psychisch of fysiek geweld bestaat).
– de instinctieve oer liefde voor haar kind en het behoud van het kind.

Het is niet ongewoon dat vrouwen dienen te kiezen voor een heersende klasse (hun dorp) en de liefde voor het kind (symbolisch, creatief of een biologisch kind). Het is het oude liedje. Vrouwen zijn een psychische of een spirituele dood gestorven omdat ze hun onwettige kind probeerden te beschermen, of dit nu hun kunst, hun minnaar, hun politieke overtuigingen, hun kinderen of hun zielsleven was. In het extreme geval zijn de vrouwen hiervoor opgehangen, verbrand en vermoord.

Een moeder met een kind dat anders is, moet het uithoudingsvermogen van Sisyphus, de afschrikwekkendheid van de Cyclopen en de dikke huid van Caliban hebben om zich te kunnen verzetten tegen de boosaardige cultuur. Sisyphus, de Cyclopen en Caliban zijn mannelijke figuren uit de Griekse mythologie en staan bekend om hun uithoudingsvermogen, woestheid en dikke huid. Vrouwen zijn vaak afgeremd om deze mannelijke vermogens te ontwikkelen.
De meest vernietigende culturele omstandigheden waarin een vrouw geboren kan worden en waaronder ze kan leven, zijn die waar gehoorzaamheid wordt vereist, zonder respect voor de ziel, geen liefdevolle vergevingsrituelen zijn, dwingen om te kiezen voor de maatschappij, waar het lichaam wordt beschouwd als een heiligdom voor een ander en als bezit wordt opgeëist. Oftewel: overheersend leiderschap en grijpen van het lichaam, binnendringen door de zielehuid heen, zonder respect, maar uit bezitterigheid, lust, onwetendheid en domme graaizucht. Pijn door slaag wordt als heilig verklaard, oftewel toegestaan. Regeren met de harde hand vanuit de gedachtegoed ‘het is voor haar eigen bestwil’.

Deze ambivalente moederconstructie in de psyche zal ervoor zorgen dat een vrouw snel toegeeft, dat ze geen weerstand durft te bieden, respect durft te eisen, niet voor haar recht durft op te komen om dingen op haar eigen manier te doen, te leren en haar eigen leven tot uitdrukking te brengen.

Opgewassen zijn tegen deze problemen vraagt sterke eigenschappen, die in vele culturen als mannelijk worden beschouwd. De eigenschappen die in vroeger nadrukkelijk verboden waren: FELHEID, ONBEVREESDHEID en AFSCHIKWEKKENDHEID….. Oftewel de Rebelse Energie!

Een moeder die haar kind als een gelukkig mens wil grootbrengen moet zelf de kiem van enkel heldinnen eigenschappen bezitten:
– ze moet zich als de heldinnen in mythen deze eigenschappen eigen maken als ze niet zijn toegestaan;
– ze verbergen en op het juiste moment gaan tonen en opkomen voor haarzelf en voor de dingen waarin ze gelooft.

Vrijwel de enige manier om je hierop voor te bereiden is al je moed bijeen rapen en dan te handelen. Sinds mensenheugenis is een weloverwogen heldendaad de enige remedie tegen een verlammende ambivalentie geweest.

De gezwichte moeder

Deze moeder kan het niet meer verdragen dat haar kind zo gepest wordt. Ze kan eigenlijk zelf de kwellingen niet meer verdragen die zij ondergaat terwijl ze haar kind probeert te beschermen. ‘Ik wou dat je ver weg was’ roept ze daarom.

Een gezwichte moeder is haar bewustzijn (haar Gewaar Zijn) kwijt. Misschien is ze een laaghartige, narcistische moeder die vindt dat ze het recht heeft zelf nog een kind te zijn. Hier is ze afgesneden van haar wilde natuur door een reële, psychische of fysieke bedreiging – ze is zo bang geworden dat ze niet anders kon dan zwichten.

Dit veroorzaakt stemmingen als:
– in de knoop zitten (verwarring)
– in een poel (niemand begrijpt haar ellende)
– in de put (steeds opnieuw beleven van een pijnlijke gebeurtenis, de onrechtvaardigheid – toen ooit zelf als kind, nog niet verklaard, nog niet begrepen).

Om een moeder te laten zwichten zorg je ervoor dat ze emotioneel in tweestrijd komt te staan: Het dwingen van een keuze tussen de liefde voor haar kind en de angst voor wat het dorp haar en het kind zal aandoen.

Gehoorzaam de regels en breng je kinderen om het leven, of er zwaait wat!

Generaties lang hebben vrouwen ermee ingestemd mensen een wettige status te geven door het huwelijk met een man. Zonder de mannelijke bescherming is de moeder kwetsbaar. Vroeger waren er genoeg ongehuwde vrouwen die kinderen baarden, zij kozen ervoor een half leven te leiden, verborgen, soms vol schaamte, om hun kind te behouden.

In het verhaal komt de vader maar één keer voor ironisch genoeg. ‘Die schurk is me niet één keer komen opzoeken’ klaagde de eendemoeder. Vaak was in de cultuur de vader – om wat voor reden dan ook – niet in staat of bereid een ander tot steun te zijn, niet eens voor zichzelf, verdrietig genoeg.

Voor vele meisjes was de vader een gezwichte man, niet meer dan een schaduw die zichzelf elke avond met zijn jas in de kast hing…. Of hij die zondags het vlees aansneed.

Eigen waarde is hier zwaar beschadigd. De keuze in het buigen voor de verlangens van buitenaf of die van haar ziel is van leven of dood. Hier huilen vele vrouwen diep in de nacht. Hier huilt hun innerlijke wolf. Je voelt je echt vast zitten in je leven, zonder uitweg.

Hier heb je als vrouw overeind te komen, dat is altijd de eerstvolgende stap om je uit ballingschap te bevrijden. Als je als vrouw een gezwichte moeder hebt, moet je weigeren er zelf ook een te worden.

De kindmoeder of onbemoederde moeder

Deze moeder is nog onervaren en naïef. De meest voorkomende soort kwetsbare moeder is de moeder die zelf niet bemoederd is. Vaak is deze moeder zo in de war, dat ze denkt dat zelfs een baby niet van haar zou kunnen houden. Misschien is ze zo door haar familie en cultuur beschadigd dat ze zich te min acht om zelfs maar in de schaduw te staan van het archetype “stralende moeder’ wat het nieuwe moederschap omringt.

Het is zo belangrijk: jonge moeders dienen bemoederd te worden bij het bemoederen van haar jonge kinderen. Ook al heeft een vrouw in de wereld van de instinctieve Ontembare Vrouw een onvervreemdbare geestelijke en lichamelijke band met haar kinderen, ze wordt niet helemaal op eigen kracht zomaar opeens een volledig gevormde tijdelijke moeder.

Een kindmoeder kan van alle leeftijden zijn, achttien en zelfs veertig jaar, het maakt niet uit. Iedere nieuwe moeder begint als kindmoeder. Een kindmoeder is oud genoeg om kinderen te baren en heeft goede instincten die haar de juiste richting geven.
De bemoedering hebben deze kindmoeders nodig door de wijze oude vrouwen, die hen aanmoedigen en steunen, die ze de taal leren verstaan van moederinstinct, als ook bewaken van de heiligheid en het kind veilig houden. We kunnen dit ontvangen van de gezonde en instinctieve moeders.

Als je relatie met je moeder en/of schoonmoeder beschadigd is, kun je het niet ontvangen! Het voelt niet als veilig! Je hebt dan op zoek te gaan naar andere bemoederende wijze moeders…

Wanneer een moeder een innerlijke kindmoeder in zich meedraagt, word ze vaak geplaagd door naïeve gedachten, een gebrek aan ervaring en een intellectueel onvermogen in lange termijn denken. Vaak stralen ze een ‘lang leve alles’-houding en ze zijn niet in staat hun kinderen goed te begeleiden en te steunen. Net als de boerenkinderen in het verhaal die het zo opwindend vinden om een dier in huis te hebben, maar niet weten hoe ze het moeten verzorgen, zo laat de kindmoeder het kind ten slotte mishandeld en toegetakeld achter. Deze moeder beseft niet hoe ze haar kinderen kwelt met verschillende vormen van negatieve aandacht en soms gebrek aan nuttige aandacht.

Soms is de zwakke moeder een zwaan die door de eenden is grootgebracht. Ze heeft haar ware identiteit niet op tijd kunnen ontdekken om haar eigen kinderen tot steun te kunnen zijn. Als haar dochter dan in haar tienertijd op het grote mysterie van de wilde natuur stoot, ontdekt de moeder bij zichzelf ook sympathiegevoelens en zwaneverlangens.

Vaak is het zoeken van de dochter haar identiteit het begin van haar moeders ‘maiden-reis’ naar haar zoekgeraakte zelf. In dat huishouden bevinden zich, met de moeder en de dochter, twee wilde geesten in de kelder die elkaars hand vasthouden en hopen dat ze naar boven worden geroepen.

Als we inzien welke moeder ons heeft begeleid naar het volwassen worden, laten haar haar dan niet beschuldigen om wie ze was en misschien nog is. Juist het inzicht en begrip eruit halen.

Je hebt de omschrijvingen van de soorten moeders kunnen lezen.
Welke moeder herken je in je eigen moeder?
Welke innerlijke moeder herken je in jezelf?
Als we in onze heldere waarheid stappen, is inzien wat je hebt meegegkregen de eerst stap om te kiezen voor een sterke moeder in jezelf.
Daar gaan we morgen mee verder!

Er doen ook mannen mee met deze reis. Ook voor hen is de moeder dé basis!
Een man zoekt vaak zijn moeder in zijn liefdesrelatie. Het herkennen van de innerlijke moeder in de man is hier net zo belangrijk.

Kijk ook eens naar de mensen om je heen. Herken je hun moeder? Hoe zijn zij gevormd door hun moeder?
Blijf open en zonder oordeel, in de verwondering. We kunnen ook hele mooi liefdevolle relaties zien.

Morgen de sterke moeder en het sterke kind.